Bất ngờ trước sự vươn lên của Việt Nam trên thị trường cà phê thế giới. Vượt lên nhiều đất nước nổi tiếng như Columbia, Indonesia,… để trở thành đất nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới.

Nhiều trang báo uy tín thế giới đã đưa tin về Việt Nam như một yếu tố bất ngờ. Bởi ba mươi năm trước, chúng ta chỉ là lính mới, về cả sản lượng lẫn chất lượng. Sau ba mươi năm, sản lượng là thứ thay đổi nhiều nhất, nhưng chất lượng vẫn được đảm bảo. Việt Nam chủ yếu xuất khẩu dòng Robusta dưới dạng thô, loại cà phê có giá trị thấp hơn so với dòng Arabica.

Tờ Finacial Times mới đây đăng bài viết với những tranh luận khá thú vị xung quanh hai loại cà phê Robusta và Arabica. Tác giả bài viết là một chuyên gia hàng đầu về phân tích hàng hóa thuộc VM Group, một Công ty tư vấn nghiên cứu hàng hóa tại London.

Brazil đứng nhất, Việt Nam đứng nhì

Theo Tổ chức Cà phê Thế giới, năm 2020, tổng sản lượng cà phê toàn cầu là 169,6 triệu bao (60 kg/bao), trong đó 87% đến từ top 10 quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới. Riêng 5 quốc gia gồm Brazil, Việt Nam, Colombia, Indonesia và Ethiopia chiếm tới 75% tổng sản lượng cà phê toàn cầu trong năm 2020. 

Brazil là nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, nhưng đứng thứ hai là nước nào? Câu trả lời có vẻ khá bất ngờ đó chính là Việt Nam. Sản xuất cà phê đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của Brazil và là một động lực trong nền kinh tế của đất nước. Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), Brazil dự kiến sẽ sản xuất 58 triệu bao cà phê loại 60kg trong niên vụ tiếp thị 2019–2020, chiếm hơn một phần ba sản lượng của thế giới.

Brazil là nước sản xuất cà phê Arabica lớn nhất thế giới. Trong khi đó Việt Nam lại đứng đầu về sản xuất cà phê Robusta chiếm hơn 40% sản lượng toàn cầu trong niên vụ 2019–2020. Việt Nam xếp thứ hai toàn cầu với sản lượng 29 triệu bao trong năm 2020. Ngoài ra, Việt Nam cũng là quốc gia có năng suất cà phê cao nhất thế giới với 2,4 tấn trên mỗi hecta, gần gấp đôi Brazil (1,4 tấn/hecta) và vượt xa các nước khác trong top 10 như Honduras (0,9 tấn/hecta), Colombia (0,9 tấn/hecta), Ethiopia (0,7 tấn/hecta) hay Indonesia (0,5 tấn/hecta). Việt Nam tập trung chủ yếu vào loại cà phê Robusta với giá thành rẻ hơn trên thị trường quốc tế. Hạt Robusta có gấp đôi lượng caffeine so với hạt Arabica, khiến cà phê có vị đắng hơn. Chính bởi những hạt cà phê cps kết cấu đặc trưng và hương vị đặc biệt này đã tạo nên sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh.

Tại sao Arabica lại được ưa chuộng hơn Robusta?

Điều này phụ thuộc vào vị giác riêng của từng người. Arabica được đánh giá là có hương vị ngon hơn, ít chát, nhưng lại đắng hơn so với Robusta. Nhiều người thích uống loại cà phê hòa tan Robusta nhưng khi chuyển qua uống Arabica thì đa số họ lại không muốn dùng Robusta nữa.

Robusta có thể xem là loại cà phê có phẩm chất kém hơn. Tuy nhiên, nó có ưu thế hơn đó là rất hợp thời tiết và ít bị sâu bệnh. Thông thường, loại cà phê này sẽ cho thu hoạch sau 2-3 năm, trong khi cà phê Arabica phải cần 4-5 năm.

Mỗi người có một sở thích riêng, người thích cà phê Arabica, có người lại thích cà phê Robusta. Song với giới mê cà phê thực thụ, Arabica có lẽ là lựa chọn tốt hơn cả.

Arabica được ưu ái lựa chọn hơn Robusta

Cũng giống như bất cứ mặt hàng nào khác, quan hệ cung – cầu là yếu tố quyết định đối với giá cả. Do vậy, giá Arabica cao hơn cho thấy nhu cầu đối với loại cà phê này cũng cao hơn so với Robusta. Thực tế, chỉ có hai loại cà phê chính là Robusta và Arabica. Nhưng từ 2 loại này, người ta có thể được chế biến thành nhiều loại khác nhau với chất lượng cũng khác nhau.

Điều kiện thời tiết tác động đến năng suất cây cà phê

Sản lượng tiêu thụ cà phê trên thế giới tăng trưởng vượt bậc 

Sản lượng cà phê trung bình hàng năm của thế giới được tính theo 2 cách đó là: tính theo bao – thông thường 60kg/bao, hoặc tính theo tấn.

Sản lượng cà phê Arabica trong giai đoạn 2010 – 2011 được dự báo đạt 86 triệu bao, đáp ứng nhu cầu 80 triệu bao. Còn với cà phê Robusta, lượng cung là 54 triệu bao, cầu là 51 triệu bao.

Sự gia tăng nhu cầu đối với cà phê gần như không bị ảnh hưởng bởi cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu. Nói một cách khác, người ta vẫn không muốn từ bỏ thứ đồ uống ưa thích hàng ngày của mình. Mặt khác, tốc độ tăng này cũng có xu hướng chậm lại, trung bình khoảng từ 1-1,5%/năm.

Ngành sản xuất cà phê hiện vẫn đóng vai trò quan trọng đối với nhiều thị trường mới nổi trên thế giới. Ngoài Việt Nam, các nước sản xuất cà phê Robusta lớn bao gồm Brazil, Indonesia, Ấn Độ và Uganda. Colombia là nước sản xuất cà phê Arabica lớn thứ hai thế giới chỉ sau Brazil. Ngoài ra, các nước Trung Mỹ cũng là các nước sản xuất cà phê lớn.

Hai vụ trước, sản lượng cà phê của nước này vẫn đứng ở mức cao 12 triệu bao. Tuy nhiên, trận mưa lớn vào cuối năm 2008 đã gây trở ngại lớn đối với việc thu hoạch và vận chuyển cà phê. Do đó, sản lượng xuất khẩu của Colombia đã giảm 1/3.

Đồng thời giá cà phê Arabica Colombia cũng tăng mạnh. Nguyên nhân là do các hãng chế biến buộc phải tìm kiếm các nguồn nguyên liệu thay thế để đảm bảo chất lượng.

Brazil lại là một nước thường xuyên chịu ảnh hưởng của thời tiết sương giá vào mùa đông kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8. Điều này làm cho giá cà phê Arabica càng cao hơn.

Tuy nhiên, tình trạng trên đã có xu hướng giảm trong những năm gần đây. Kể từ đầu thập niên 19, không xảy ra vụ sương tàn phá nghiêm trọng. Một phần là bởi thị trường tiêu thụ có dấu hiệu tạm lắng, một phần là vì hoạt động trồng cà phê đã được mở rộng ra các vùng khác của Brazil ít chịu ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt mùa đông.

Việt Nam Được Lợi Nhờ Thời Tiết

Những năm gần đây, mùa mưa diễn ra khá đều đặn. Do vậy, Việt Nam quyết định phát triển loại cà phê Robusta thay vì loại Arabica (mặc dù sau này Việt Nam cũng có sản xuất một lượng nhỏ loại cà phê này) là hoàn toàn đúng đắn. Bởi trồng cà phê Robusta cũng đơn giản như chính cái tên của nó “Robust” – khỏe mạnh.

Trong tương lai, cung – cầu và giá cả cà phê sẽ ra sao? Sự nóng lên của trái đất – một mối quan tâm lớn hiện nay của toàn nhân loại. Đây sẽ là một mối đe dọa lớn, đặc biệt là đối với cà phê Arabica – loại cây ưa thời tiết mát mẻ, song cũng không thể thích ứng với nhiệt độ quá thấp.

Tuy nhiên, đây không chỉ là mối đe dọa riêng đối với loại cà phê này, mà đó cũng là một hiểm họa lớn đối với triển vọng của rất nhiều sản phẩm nông nghiệp khác.

Trong dài hạn, khi cung không thể đáp ứng cầu, sẽ khiến giá leo thang. Hiện vẫn chưa xảy ra tình trạng này, song thời điểm khi mà giá cả hàng hóa có thể “giảm nhiệt” nhờ các công nghệ tăng cường sản lượng thì vẫn còn rất xa.

Sự Trỗi Dậy Của Cà Phê Việt Nam

Thập niên 19, Việt Nam hầu như không sản xuất cà phê. Tuy nhiên, thời gian gần đây Việt Nam đã nhanh chóng vươn lên vị trí hàng đầu về sản xuất mặt hàng này. Động cơ để trở thành nước sản xuất cà phê Robusta lớn trên thế giới chính là từ quyết định của Đảng. Nhằm mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách triệt để.

Các chính trị gia Việt Nam đã nhận ra cơ hội ở thị trường sản xuất kinh doanh cà phê hòa tan. Đây là một ngành phát triển khá nhanh. Do vậy, Việt Nam đã tăng cường hỗ trợ các nhà máy sản xuất cà phê trong nước.

Tuy nhiên, cà phê sau khi được sản xuất chủ yếu phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ ở thị trường bên ngoài, mà tại đây loại đồ uống chính vẫn là trà.

Trái lại, khoảng 50% sản lượng cà phê Arabica của Brazil được tiêu thụ trong nước. Mức tiêu thụ nội địa đang có xu hướng tăng mạnh so với mức tiêu thụ trung bình của thế giới. Người Việt đang tiêu thụ cà phê ngày càng nhiều với đủ các hình thức pha, hương vị khác nhau

Kết hợp giữa Robusta và Arabica

Robusta có vị mạnh với lượng caffein cao. Thích hợp với những người thích hương vị cà phê hơi đắng và nồng. Ngược lại, Arabica có vị nhẹ hơn, mức caffein cũng thấp hơn. Nhưng hương thơm nồng nàn hơn và có vị chua nhẹ. Cả hai loại cà phê là hai sự khác biệt, mỗi loại đều mang nét đặc trưng riêng. Tuy nhiên nếu biết kết hợp sẽ tạo nên sự cân bằng và phong phú hơn rất nhiều.

Với Meet More Coffee, sự kết hợp giữa hương vị đậm đà của Robusta và hương thơm của Arabica theo những tỉ lệ khác nhau. Tạo nên hương vị cà phê ngon theo khẩu vị người Việt.

Hương vị độc đáo của Robusta và Arabica chỉ có tại Meet More

Sự kết hợp này đã được nghiên cứu, thử nghiệm bởi những người yêu và hiểu biết về cà phê. Hương vị mạnh mẽ của Robusta, chút “đanh đá” của Arabica tạo nên sự cân bằng trong hương vị. Tất cả sẽ làm hài lòng cả những vị khách khó tính nhất.

Bên cạnh đó với thiết kế dạng phin giấy tiện lợi, phù hợp sử dụng mọi lúc mọi nơi. Dù bạn không có nhiều thời gian vẫn có thể tận hưởng một tách cà phê ngon đúng nghĩa như cà phê pha phin truyền thống.